Τα συνθήματα στους τοίχους του κλεινού άστεως

Πολύ ωραίο το κείμενο της κ Ελεάννας Ζωγράφου στον σημερινό Ελεύθερο Τύπο με Θέμα την αναγραφή συνθημάτων στους τοίχου των συγχρόνων Πόλεων και είναι συνήθως έργο ακτιβιστών. Διαφωνώ κάθετα με την ταχτική αυτή που δεν σέβεται την περιουσία των άλλων αλλά αρκετές φορές ούτε την στοιχειώδη αισθητική. Το άρθρο έχει τίτλο «Λευτεριά στη Βόρεια Μύκονο» και αναρτάται ακέραιο χωρίς περαιτέρω σχολιασμό.

«Του φοιτητάντερ η ονειροξούλα, είναι τα πτυχία και μια θεσούλα» γράφει ο τοίχος στην υπόγεια πεζοδιάβαση του Παντείου Πανεπιστημίου. Οι φοιτητές που βλέπουν καθημερινά το σλόγκαν μπορεί να επιδοκιμάζουν, μπορεί και να θέλουν να διαμαρτυρηθούν- σίγουρα όμως όλοι ξέρουν τι θέλει να πει. Οι τοίχοι των πανεπιστημίων και των παραδοσιακά «αναρχικών» Εξαρχείων γεμίζουν διαρκώς με συνθήματα, όσες φορές κι αν ξαναβαφτούν. Πολλά έχουν φαντασία, κάποια είναι χλευαστικά και μερικά άλλα υποκύπτουν στα κλισέ. Αν τελικά θα θεωρηθεί πως κάνουν μια παρέμβαση ή πως απλώς λερώνουν τους τοίχους, εξαρτάται από την οπτική γωνία εκείνου που τα διαβάζει.

Οι bloggers τα ονομάζουν μυστική γλώσσα της πόλης, τα καταγράφουν στα ιστολόγιά τους και τα ανταλλάσσουν σχολιάζοντάς τα. Θεωρούν πως εκφράζουν αυτούς που σωπαίνουν και πως είναι η απαραίτητη φωνή της αντίδρασης. Από το «Λευτεριά στη Βόρεια Μύκονο» και το «Η ευτυχία θα είναι η εκδίκησή μας» πάνω στα μισογκρεμισμένα ντουβάρια των Εξαρχείων μέχρι το «Προσοχή έχουμε χούντα» στους θεόρατους τοίχους του εργοστασίου της ΑΣΚΤ τα σύντομα και εύληπτα συνθήματα κάνουν αισθητή την παρουσία τους σε όλη την πόλη. Ο σαρκασμός είναι η πιο επιτυχημένη συνταγή: «Το * μου είναι πιο καυτό από τη μολότοφ σου» γράφει ο τοίχος στην οδό Μεθώνης στα Εξάρχεια και κλείνει το μάτι σε όσους αποστρέφονται τη λαγνεία των συγκρούσεων ΜΑΤ- αναρχικών.

«Η παραγωγή του δημόσιου λόγου των τοίχων είναι ιδιαίτερα έντονη και καίρια αμέσως μετά από ένα σημαντικό γεγονός της επικαιρότητας, όπως π.χ. μετά τις πρόσφατες πορείες για το εκπαιδευτικό», λέει ο Παυσανίας Καραθανάσης, κοινωνικός ανθρωπολόγος. Τα συνθήματα εκφράζονται υπέρ των αλλοδαπών, των μειονοτήτων, των φυλακισμένων και του Χριστού, αλλά στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα συνθήματα που γράφονται είναι καταγγελτικά. Η εξουσία και ιδιαίτερα η αστυνομία, τα ΜΜΕ, τα ναρκωτικά, η κατανάλωση και η εργασία είναι οι συνηθέστεροι «στόχοι».

Ποιοι είναι όμως οι δημιουργοί των συνθημάτων; Κατά πόσο μπορούμε να υιοθετήσουμε την απλούστευση περί περιθωριακών τύπων; «Ο μύθος του περιθωρίου έχει πλέον καταρριφθεί και αποτελεί πλέον σήμερα μόνο την εξαίρεση», τονίζει ο κ. Καραθανάσης.

«Ο τοίχος χρησιμοποιείται από όλους για να εκφραστεί ένα συναίσθημα, μια στάση. Οι συχνότεροι “χρήστες” είναι μέλη ακτιβιστικών ομάδων- και αυτοί όμως γράφουν συχνά για θέματα τελείως έξω από τα ενδιαφέροντα της ομάδας τους, ο τοίχος γίνεται το ημερολόγιό τους, γίνεται νοοτροπία». Στα συνθήματα που καταγράψαμε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, το Πάντειο και τα Εξάρχεια η καυστικότητα συναντά το χιούμορ και η καταγγελτική διάθεση διασταυρώνεται δημιουργικά με τον ακτιβισμό.