Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 2008

20-11-2008 , Ευρωπαϊκή ημέρα Αντιβιοτικών




Ποια ήταν η ανάγκη της δημιουργίας μιας ακόμη ημέρας αφιερωμένη σε κάποιο σκοπό.
Η αναγνώριση αναπτύξεως από τα μικρόβια αντοχής στα αντιβιοτικά και της εξάπλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και η πιθανότητα να επανέλθει η παγκόσμια κοινότητα στην προ των αντιβιοτικών εποχή ήταν ένας από τους κύριους λόγους που οδήγησαν το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων ECDC σε συνδυασμό με την απουσία νέων αντιμικροβιακών ουσιών οι οποίες θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις ήδη αχρηστευμένες, από απόψεως θεραπευτικής των λοιμώξεων.
Από πάρα πολλά στοιχεία είναι διαπιστωμένο ότι η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά είναι συνδεδεμένη με την κατάχρηση των αντιβιοτικών και την μη σωστή χρήση τους. Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καμιά αμφιβολία σήμερα για την σχέση κατανάλωσης αντιβιοτικών και μικροβιακής αντοχής ( Lancet 2005: 365:579-87) και μάλιστα ξέρει καλά πως δημιουργούνται οι μηχανισμοί αντοχής και πως μεταδίδονται οι μηχανισμοί αυτοί από το ένα είδος μικροβίου στο άλλο.
Στην αυξημένη και όχι εκλογικευμένη χρήση αντιβιοτικών συμμετέχουν τρεις παράγοντες α) ο γιατρός που συνταγογραφεί όχι πάντα σωστά, β) ο ασθενής που καταναλώνει άκριτα αντιβιοτικά γιατί έχει εδραιωμένες όχι σωστές αντιλήψεις για την δράση των αντιβιοτικών, και απαιτεί την χορήγηση αντιβιοτικών γ) Την κοινωνία που κατευθύνει και καθοδηγεί στην σωστή χρήση αντιβιοτικών και έχει εκλεκτικούς μηχανισμούς για την διασφάλιση της ορθής διάθεσης των αντιβιοτικών ουσιών.
Όσο αφορά τους δύο πρώτους παράγοντες δηλαδή το γιατρό και τον άρρωστο θα είχε να παρατηρήσει κανείς τα ακόλουθα:
Η συνταγογράφηση είναι μια σύνθετη πράξη για την οποία υπεύθυνοι είναι ο γιατρός και ο ασθενής. Ο γιατρός αρκετές φορές, αν και γνωρίζει ότι χορήγηση αντιβιοτικών δεν είναι ενδεδειγμένη συνταγογραφεί υποκύπτοντας στην αναμενόμενη (πολλές φορές και μη εκφραζόμενη λεκτικά) απαίτηση του ασθενούς . Άλλες φορές πάλι έχοντας αμφιβολίες για την μικροβιολογική διάγνωση, ιδιαίτερα στις ακραίες ηλικίες ( παιδιά- υπερήλικες), θεωρώντας ότι αυτό επιβάλλει το συμφέρον του ασθενούς συνταγογραφεί αντιβιοτικά τα οποία δεν είναι αναγκαία, έτσι στο Ηνωμένο Βασίλειο όπως ανακοίνωσε η NICE (National Institute for Heath and Excellence) το 60% των συνταγογραφουμένων αντιβιοτικών από Γενικούς Γιατρούς, αφορούν λοιμώξεις του αναπνευστικού και μάλιστα για καταστάσεις που τα αντιβιοτικά δεν είναι δραστικά όπως το κρυολόγημα, η οξεία μέση ωτίτιδα, η οξεία παραρρινοκολπίτιδα, ο βήχα και ο πονόλαιμος.
Ο περιορισμός της συνταγογραφήσης για τις καταστάσεις αυτές θα έχει ως αποτέλεσμα και την μείωση της νοσηρότητας από ανεπιθύμητες ενέργειες.
Από την άλλη μεριά οι ασθενείς έχοντας τις προκαταλήψεις που αναφέρθηκαν παραπάνω καταφεύγουν από μόνοι τους στην λήψη αντιβιοτικών (αυτοθεραπεία) σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2006 στοEmerging Infection Diseases . Στην μελέτη δεν υπάρχουν στοιχεία από την Ελλάδα αλλά από 19 χώρες, περιλαμβανομένου του Ισραήλ και χωρών της Νότιας- Βόρειας & Κεντρικής Ευρώπης.
Σε μεγαλύτερο βαθμό παρατηρείται αυτοθεραπεία σε ασθενείς από τις πρώην Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες και τις χώρες τις Νότιας Ευρώπης.
Τα προς την αυτοθεραπεία φάρμακα υπήρχαν είτε από προηγούμενη συνταγογράφηση, ως υπόλειμμα λόγω μεγάλης ποσότητας χορηγουμένων φαρμάκων και λόγω κακής συμμόρφωσης, είτε λόγω του ότι τα φάρμακα επωλούντο χωρίς ιατρική συνταγή. (Ισπανία – Δημοκρατίες της Βαλτικής). Πρέπει να τονιστεί ότι η χρήση (αγορά) αντιβιοτικών χωρίς συνταγή ήταν παράνομη σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες και ότι χώρες που αναφέρεται αυξημένη αυτοθεραπεία με αντιβιοτικά έχουν αυξημένη επίπτωση αντοχής στα αντιβιοτικά.
Δημοσιευμένα στοιχεία για την αυτοθεραπεία των Ελλήνων, δεν υπάρχουν. Σε ανακοινωθείσα μελέτη της κ. Γιαμαρέλλου και των συν φαίνεται ότι η τάση για αυτοθεραπεία μάλλον είναι υψηλή και αν δούμε την ευκολία προσκτήσεως αντιβιοτικού που δημοσίευσε η ομάδα της επιδημιολογίας των Ιωαννίνων. καταλαβαίνει κανείς ότι η αυτοθεραπεία των Ελλήνων με αντιβιοτικά πρέπει να είναι συνήθης ταχτική σε αρρώστους με πυρετό και συμπτώματα από το αναπνευστικό. Σε πρόσφατη σχετικά δημοσίευση έχει αναφερθεί ότι η αυτοθεραπεία είναι αντιστρόφως ανάλογη του οικονομικού επιπέδου της χώρας και ακριβούς ποσότητος για ένα κύκλο θεραπείας του υπό πώληση αντιβιοτικού((Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2008).
Κατά πόσο η κοινωνία έχει επηρεάσει την ορθολογικά χρήση των αντιβιοτικών μάλλον η κατάσταση δεν πρέπει να θεωρείται ως ενθαρρυντική. Η Αμερικανική Εταιρεία Λοιμώξεων σε άρθρο της που δημοσιεύτηκε στο (Clinical infectious Diseases 2008; 46:155-64) διαμαρτύρεται διότι παρά τις πιέσεις της όσες και εκείνες των lobbies απέτυχε να πείσει το Κογκρέσο να προβεί στις απαραίτητες νομικές ρυθμίσεις έτσι ώστε να εκλογικευτεί την χρήση των αντιβιοτικών, αν και η ανάγκη παρεμβάσεως είχε αναγνωριστεί ήδη από το 2001.
Ο δε Otto Cars ένας από τους πλέον ειδήμονες σε θέματα χρήσης αντιμικροβιακων προ μηνός στο British Medical Journal (2008; 337:726-728) διαπιστώνει ότι αν και τα ουσιώδη μέτρα προς έλεγχο της μικροβιακής αντοχής είναι γνωστά με αρκετή λεπτομέρεια ελάχιστα έχουν γίνει προς την κατεύθυνση επιλύσεως του προβλήματος. Κατά την γνώμη του δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα θνησιμότητας και νοσηρότητας από την αντοχή τα αντιμικροβιακά, ούτε στοιχεία για την οικονομική επιβάρυνση σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο ώστε να πεισθούν πολιτικοί, εργαζόμενοι στην δημόσια υγεία και καταναλωτές για την ανάγκη λήψεως μέτρων σε διεθνές και εθνικό επίπεδο και προπαντός στην αλλαγή συμπεριφοράς καταναλωτών και παρασκευαστών φαρμάκων.
Μέχρι σήμερα έχουν διατεθεί πολλοί λίγοι πόροι έτσι ώστε να τεθεί σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα που να έχει ως στόχο την μικροβιακή αντοχή. Επίσης δεν υπήρχε συντονισμός για δημιουργία ενός επαρκούς και αποτελεσματικού προγράμματος.
Το 2005 το ρόλο συντονιστή ανέλαβε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πλην όμως είχε μικρή αποτελεσματικότητα διότι η συμμόρφωση των κρατών μελών στις συστάσεις ήταν πολύ μικρή και απέτυχαν ολοσχερώς στην δημιουργία στρατηγικών που θα είναι αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση του φαινομένου τις ανοχής. Η αποτυχία ήταν πλέον εμφανής σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, που είχαν παράλληλα αδύναμα συστήματα Υγείας. Αλλά πλουσιότερες χώρες έχουν αποτύχει λόγω ελλείψεως του καταλλήλου συντονισμού. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνονται προσπάθειες για βελτίωση της καταστάσεως αλλά δυστυχώς όπως αναφέρθηκε και παραπάνω φαινόμενα όπως η ελεύθερη διάθεση των αντιβιοτικών ή αυτοθεραπεία των λοιμώξεων συνεχίζουν να είναι συχνή πρακτική παρά την ύπαρξη νόμων και κανόνων που θα έπρεπε να έχουν εξαφανίσει τις πρακτικές αυτές.
Επειδή όμως κάθε κανόνας έχει τις εξαιρέσεις του θα πρέπει να αναφερθούν δυο παραδείγματα που ήταν επιτυχή και θα πρέπει να ανοίγουν τις στρόφιγγες της αισιοδοξίας για τον καθένα μας η Σουηδία με κυβερνητική πρωτοβουλία εφάρμοσε το πρόγραμμα strama, στο οποίο έγινε μετακίνηση από την σύσταση και καθιερώθηκε αυστηρή πολιτική χρήσης αντιβιοτικών και έλεγχος (audit). Παρατηρήθηκε μείωση των πωλήσεων αντιβιοτικών, χωρίς αύξηση της θνησιμότητας και νοσηρότητας από λοιμώξεις και με παραμονή της μικροβιακής αντοχής σε χαμηλά επίπεδα παρά τα συμβαίνοντα στην υπόλοιπη ένωση. Η Χιλή από την άλλη μεριά που έλαβε αυστηρά μέτρα για την διάθεση των αντιβιοτικών επέτυχε μείωση των πωλήσεων κατά 35%. Ο Cars και οι συνεργάτες του τονίζουν την ανάγκη αλλαγής συμπεριφοράς τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο και εκφράζουν την ανησυχία τους όπως και επίσημοι κρατικοί οργανισμοί (NICE) για την απροθυμία της φαρμακοβιομηχανίας να επενδύσει στην ερεύνα αντιμικροβιακών ουσιών, λόγω του μικρού αναμενόμενου κέρδους.
Τελειώνουν δε με την ευχή αποτελεσματικότερου επανασχεδιασμού της παγκόσμιας στρατηγικής για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και τον περιορισμό της μικροβιακής αντοχής.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή ημέρα για την χρήση των αντιβιοτικών να αποβεί ημέρα γόνιμου προβληματισμού για τους επαγγελματίες υγείας τους χρήστες των υπηρεσιών υγείας (ασθενείς) και το κοινωνικό σύνολο (Media – Επαγγελματικές Ενώσεις- Κράτος) που θα οδηγήσει σε ορθολογικότερη χρήση των αντιβιοτικών, μικρότερη μικροβιακή αντοχή και καλύτερη υγεία (μικρότερη νοσηρότητα και θνησιμότητα από μικροβιακές λοιμώξεις) για το σύνολο των συνανθρώπων μας.

Τρίτη 21 Οκτωβρίου 2008

Η αναθεώρηση της Δίκης των Έξ

Στο blog Πόντος και Αριστερά βρήκα μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση που αφορά το αίτημα για αναψηλάφηση της Δίκης των Έξ. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η έντονη έως και παθιασμένη συζήτηση και όχι το άρθρο αυτό καθεαυτό. Κάνοντας κλικ στο τίτλο της παρούσας δημοσίευσης θα βρεθείτε στο μπλογκ του Πόντου